5.1 Waterliniedijk door bijzonder landschap met kansen voor innovatie, recreatie en natuur

Figuur 5‑1: Waterliniedijk door bijzonder landschap met kansen voor innovaties, recreatie en natuur. Voor 4 locaties kunt u 360 graden impressies bekijken met de situatie voor en na de dijkversterking.

In het VKA zal de dijk voor een groot deel door middel van constructies worden versterkt. Voor de dijk langs het Lekkanaal geldt dat deze volledig door constructies wordt versterkt voor het faalmechanisme piping.

Voor het faalmechanisme ‘afschuiven grasbekleding binnentalud’ is de dijk binnendijks over een grote lengte afgekeurd: vanaf de westelijke punt van de Lekdijk tot aan Fort Honswijk (deeltrajecten 2 t/m 5). Voor het hele stuk is gekozen om het binnentalud te verflauwen van een taludhelling van ongeveer 1 op 2,5 naar 1 op 3. Deze verflauwing geldt alleen voor het bovenste deel van de dijk, vanaf de kruin tot aan de dijkvoet (dit is goed zichtbaar op de profielen).

Er zijn drie plekken langs de dijk waar naast constructies en de taludverflauwing andere dijkversterkingsmaatregelen zijn gekozen. Bij dijkvak 2c, het oosten van de A27, zal de al aanwezige en brede binnendijkse berm ongeveer 0,5 meter worden verhoogd.

Bij de twee dijkvakken gelegen tussen de Honswijkerplas en Fort Honswijk (dijkvakken 5a en 5b) zijn twee opties opengehouden. De eerste optie is het toepassen van constructies en de tweede optie is een oplossing met een voorlandverbetering. Beide oplossingen lossen het faalmechanisme piping op. De voorlandverbetering kan alleen in samenhang met een integrale ontwikkeling van de uiterwaard worden toegepast. Door een geul of maaiveldverlaging in de uiterwaard aan te brengen wordt een bijdrage geleverd aan natuurontwikkeling, waterkwaliteit en kan het gebied ook een recreatieve functie krijgen in de vorm van wandelpaden, struinen en natuurbeleving. In H6.2 kunt u meer lezen over de meekoppelkans Honswijkerwaard.

Ten oosten van het spoor is een klein stuk dijk afgekeurd op het faalmechanisme macrostabiliteit binnenwaarts. Hier is gekozen voor een taludverflauwing binnenwaarts om de dijk stabiel te maken.

De dijkversterking is een integrale opgave die verder reikt dan alleen de dijk zelf: in hoofdstuk 2 is de projectdoelstelling en de ontwerpopgave van de dijkversterking beschreven. In het VKA zijn verschillende dijkversterkingsmaatregelen uit de drie kansrijke alternatieven met elkaar gecombineerd om tot een alternatief te komen voor een veilige dijk die past bij het gebied.

Overzichtskaarten van het voorkeursalternatief en detailkaarten op dijkvakniveau zijn terug te vinden in de kaartenbijlage Nota Voorkeursalternatief.

Meekoppelkansen toevoegen aan het voorkeursalternatief:

De dijk is een continu, verbindend element in het landschap en wordt als route gebruikt door recreanten en bewoners van het gebied. Verschillende meekoppelkansen kunnen toegevoegd worden aan het VKA en dragen bij aan de recreatie en beleving van het gebied, specifiek in relatie tot de Nieuwe Hollandse Waterlinie: kazemat Vreeswijk-Oost, Batterij Noordelijke Lekdijk, Fort Honswijk en Werk aan de Groeneweg. Deze worden verder uitgewerkt in de planuitwerkingsfase. Het gaat hierbij om het versterken van de beleving van het militair erfgoed, gecombineerd met het creëren van recreatieve rustpunten. Verkeersveiligheid is ook een aandachtspunt gerelateerd aan het (recreatieve) gebruik van de dijk bij de meekoppelkans ‘bereikbare en veilige Lekdijk’. Hierbij gaat het onder andere om de bereikbaarheid van recreatieterrein ’t Waal en Fort Honswijk.

Vanuit het thema natuur zijn verschillende meekoppelkansen die spelen in relatie tot de dijk: de integrale ontwikkeling van de uiterwaarden Honswijkerwaard, Morgenstond en Steenwaard, het herstellen van kleiputten langs de dijk in onder andere de Steenwaard en een natuurlijke dijk waarbij de grasbekleding bijdraagt aan een verhoging van biodiversiteit.

HDSR heeft een nadrukkelijke wens om de dijktaluds beter te kunnen beheren, omdat het dijktalud zowel binnen- als buitendijks vrij steil is (1 op 2,5). Door de dijktaluds aan te passen naar een flauwer talud van 1 op 3 draagt deze meekoppelkans bij aan een verbetering van het beheer en onderhoud van de dijk. Deze meekoppelkans is langs de gehele dijk gewenst, zowel binnen- als buitendijks. Uitzondering hierop is het gedeelte van de Lekdijk binnendijks vanaf het Lekkanaal tot aan Fort Honswijk waar het 1 op 3 talud onderdeel uitmaakt van de dijkversterkingsopgave (faalmechanisme afschuiven grasbekleding binnentalud). Een uitgebreide beschrijving en verbeelding van de meekoppelkansen is te vinden in H5.2.

Figuur 5-2: Sfeerimpressies voorkeursalternatief. Linksboven: sfeerbeeld rustpunt op de dijk; Rechtsboven: Voorbeeld benadrukken cultuurhistorie; Linksonder: sfeerbeeld struinen in de uiterwaard; Rechtsonder: Voorbeeld geul in de uiterwaard
(Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:De_nieuw_gegraven_nevengeul_in_rivier_de_Lek_bij_Vianen.jpg, Jan Dijkstra)