4.2.7 Bodem en water

Voor de effectbeoordeling van bodem en (grond)water is onderscheid gemaakt in vier beoordelingscriteria:

• Effect op milieuhygiënische bodemkwaliteit;

• Mate van vrijkomende grond en mate waarin met gebiedseigen materiaal kan worden gewerkt;

• Effect op grondwaterstanden in relatie tot bebouwd en agrarisch gebied;

• Gedempt oppervlaktewater (waterkwantiteit).

Effect op milieuhygiënische bodemkwaliteit

Omschrijving beoordelingsaspect

Bij de dijkverbetering gaat grond worden toegepast, plaatselijk worden ook graafwerkzaamheden uitgevoerd. Het toepassen van grond is wettelijk geregeld in het Besluit bodemkwaliteit (2008), werkzaamheden in ernstig verontreinigde grond is op landbodem wettelijk geregeld in de Wet bodembescherming en in de waterbodem in de Waterwet. In het Besluit bodemkwaliteit is aangegeven dat de huidige bodemkwaliteit niet mag worden verslechterd (het “stand-still-principe”).

Beoordelingsmethodiek

Het is wettelijk niet geoorloofd dat de mate van bodemverontreiniging toeneemt, daarom ontstaat geen negatief effect op de milieuhygiënische bodemkwaliteit. Het effect is altijd gelijk (0) of beter. Als een ernstige verontreiniging wordt gesaneerd waarbij de verontreiniging wordt verwijderd geeft dit een hogere score ten opzichte van de overige varianten. Echter zijn hieraan (hogere) kosten verbonden.

De beoordeling is kwalitatief. We beoordelen zowel op schaal van de dijkvakken als op schaal van de kansrijke alternatieven als geheel en gebruikten daarbij de volgende beoordelingsschaal:

Mate van vrijkomende grond en mate waarin met gebiedseigen materiaal kan worden gewerkt (grondbalans)

Dit beoordelingsaspect is in de verkenningsfase niet beoordeeld. Het is in deze fase onbekend of grond wordt ontgraven en vervolgens welke kwaliteit de grond heeft. Hiervoor is aanvullend onderzoek nodig.

Effect op grondwaterstanden in relatie tot bebouwd en agrarisch gebied (waterkwantiteit)

Omschrijving beoordelingsaspect

De dijkversterking kan door het plaatsen van constructies of grond gevolgen hebben voor het grondwatersysteem. Dit kan consequenties hebben voor de grondwaterstanden en mogelijk leiden tot kwel. Dit kan tot overlast leiden in bebouwd en agrarisch gebied. Om de effecten te kunnen bepalen heeft een kwalitatieve effectbeoordeling plaatsgevonden op basis van algemene basisprincipes met betrekking tot grondwaterstroming en kwel.

Beoordelingsmethodiek

Bij de effectbeoordeling is als uitgangspunt genomen dat een vermindering van de kwel positief is voor de binnendijkse bebouwing en agrarisch land en een toename van kwel een negatief effect heeft. Eventuele effecten op binnendijkse natuur zijn niet beoordeeld.

De exacte effecten op kwel van de kansrijke alternatieven zijn in deze fase van het project nog niet te bepalen. De toe te passen techniek van de voorziene ingrepen staat nog niet vast. Het faalmechanisme piping kan bijvoorbeeld verticaal worden opgelost door middel van een damwand (traditionele techniek), een verticaal zanddicht geotextiel of cement bentonietwand, etc. (innovatieve techniek). In de planuitwerkingsfase wordt de toe te passen techniek bepaald. Voor deze effectbeoordeling is daarom nu alleen een algemeen oordeel gegeven over de hoeveelheid kwel. Daarbij moet worden opgemerkt dat de grondwaterstanden in het achterland van de dijk sterk regen-gedomineerd zijn. Enkel een significante hoeveelheid vermindering van kwel kan daarom als positief worden beoordeeld voor dit aspect.

De effectbeoordeling heeft plaatsgevonden volgens de volgende beoordelingsschaal:

Gedempt oppervlaktewater (waterkwantiteit)

Omschrijving beoordelingsaspect

Als gevolg van de dijkversterking kan oppervlaktewater worden gedempt. Voorbeelden zijn watergangen die grenzen aan de te versterken dijk. Als gevolg van het dempen treden wijzigingen op in het oppervlaktewatersysteem. Effecten moeten worden gecompenseerd door elders oppervlaktewater te creëren (compensatieopgave). Bij dit beoordelingscriterium is per alternatief nagegaan hoeveel oppervlaktewater gedempt (en gecompenseerd) moeten worden.

Kwantificering van oppervlaktewater dat binnen het ruimtebeslag van de kansrijke alternatieven valt is gedaan op basis van de leggerdata voor watervoerende oppervlaktewateren van HDSR. Hierbinnen worden drie categorieën oppervlaktewater onderscheiden (primair, secundair en tertiair). Binnen de effectbeoordeling wordt het geraakte oppervlaktewater gekwantificeerd en wordt onderscheid gemaakt tussen deze categorieën. Hierbij is geen rekening gehouden met eventuele mogelijkheden/keuzes om geraakte watergangen weer terug te brengen in de uitvoering.

Beoordelingsmethodiek

De effectbeoordeling heeft plaatsgevonden volgens de volgende beoordelingsschaal voor de dijkvakken afzonderlijk:

Voor het kansrijk alternatief als geheel is de volgende schaal gebruikt: