4.2.6 Natuur

De Wet natuurbescherming bevat regels voor de bescherming van in het wild levende dier- en plantensoorten en de belangrijkste natuurgebieden in Nederland. Daarnaast bevat de wet onder meer bepalingen over houtopstanden. Om deze reden zijn de volgende vier criteria opgenomen in het beoordelingskader:

• Effect op instandhoudingsdoelen Natura 2000-gebieden;

• Effect op (leefgebieden van) beschermde soorten;

• Effect op Natuurnetwerk Nederland (NNN);

• Effect op bomen en houtopstanden.

Effect op instandhoudingsdoelstellingen Natura 2000-gebieden

Omschrijving beoordelingsaspect

Binnen het projectgebied bevinden zich geen Natura2000-gebieden. Op enkele kilometers afstand liggen wel Natura2000-gebieden. Hierdoor is stikstofdepositie tijdens de uitvoering het enige mogelijke effect. De combinatie van emissies en de afstand van de verschillende alternatieven tot de meest nabij gelegen Natura 2000-gebieden geeft een maat voor te verwachten stikstofdepositie.

Beoordelingsmethodiek

Uit een globale beschrijving van de activiteiten wordt per alternatief een ordegrootte van de inzet van brandstof aangedreven materieel ingeschat op basis van expert judgement (veel, gemiddeld, beperkt). Daarbij wordt vooral gekeken naar grondverzet (veel grondverzet betekent veel inzet), grondtransport (veel grondtransport betekent veel inzet) en overige werkzaamheden (damwanden, funderingen en asfalt). Deze inzet is een maat voor de hoeveelheid emissie die verwacht wordt als gevolg van de inzet van brandstof aangedreven materieel (kwalitatief).

De combinatie van emissies en de afstand van de verschillende alternatieven tot de meest nabij gelegen Natura 2000-gebieden geeft een maat voor te verwachten stikstofdepositie.

+

Afname stikstofdepositie op gevoelige delen van Natura 2000-gebieden

0

Geen verandering stikstofdepositie op gevoelige delen van Natura 2000-gebieden

-

Beperkte toename stikstofdepositie op gevoelige delen van Natura 2000-gebieden

--

Toename stikstofdepositie op gevoelige delen van Natura 2000-gebieden

---

Grote toename stikstofdepositie op gevoelige delen van Natura 2000-gebieden

Beoordelingsmethode: deskundigenoordeel, kwalitatief

Gebruikte informatie dijkontwerp:

Gebruikte overige informatie:

(Wettelijk) kader

Globale inschatting grootte van de inzet van brandstof aangedreven materieel o.b.v. o.a. grondverzet en transport.

  • Kaart ligging Natura 2000-gebieden (geverifieerd met Natura2000 data van Pdok, dd. 11-2020)

  • Wet natuurbescherming (Wnb) Natura 2000-gebieden

Effect op (leefgebieden van) beschermde soorten

Omschrijving beoordelingsaspect

Voor wat betreft flora en fauna buiten Natura 2000-gebieden (en soorten daarbinnen waarvoor geen instandhoudingsdoelstellingen gelden) maakt de Wet natuurbescherming, onderdeel Soortenbescherming, gebruik van verbodsbepalingen, waarbij (essentieel) leefgebied een belangrijk onderdeel vormt bij het bepalen van mogelijke overtreding daarvan. De effecten op de beschermde soorten is bepaald aan de hand van de verwachte mate van aantasting van leefgebieden/verblijfplaatsen van (mogelijk) voorkomende soorten.

Beoordelingsmethodiek

We beoordelen in hoeverre het ruimtebeslag van de maatregelen overlapt met gebieden waar veel beschermde soorten (mogelijk) voorkomen. In overige gebieden zijn ook enkele waarnemingen van beschermde soorten, waardoor altijd effect is.

De effectbeoordeling voor de alternatieven als geheel en de dijkvakken heeft plaatsgevonden op basis van een kwalitatieve analyse volgens de volgende beoordelingsschaal:

+

Verbetering/uitbreiding leefgebieden/potentiële verblijfplaatsen voor beschermde soorten

0

Geen verandering van de leefgebieden/verblijfplaatsen van beschermde soorten

-

Lichte aantasting van de leefgebieden/verblijfplaatsen van beschermde soorten

--

Aantasting van de leefgebieden/verblijfplaatsen van beschermde soorten

---

Forse aantasting van de leefgebieden/verblijfplaatsen van beschermde soorten

Beoordelingsmethode: deskundigenoordeel, kwalitatief (indien mogelijk kwantitatief)

Gebruikte informatie dijkontwerp:

Gebruikte overige informatie:

(Wettelijk) kader

Ruimtebeslag dijkversterkingsmaatregelen

Verkennend onderzoek natuurwaarden

Wet natuurbescherming (Wnb), Soortenbescherming

Effect op het Natuurnetwerk Nederland

Omschrijving beoordelingsaspect

Bij een afweging in het licht van Natuurnetwerk Nederland (NNN) zijn de wezenlijke kenmerken en waarden van de in dit netwerk opgenomen gebieden van belang. Dit zijn de bestaande en potentiële waarden van het ecosysteem en de daarvoor vereiste omgevingsfactoren zoals rust, bodem, water en verbondenheid.

Beoordelingsmethodiek

We beoordelen in hoeverre het ruimtebeslag van de maatregelen overlapt met het aangewezen Natuurnetwerk Nederland. Hierbij is gekeken naar het oppervlak dat wordt geraakt (kwantitatief), als ook naar de inhoud van de ingreep en de invloed hiervan op de aanwezige natuur (kwalitatief). Gezamenlijk volgt hieruit een oordeel. Bij de bepaling van de oppervlakte aan NNN-gebied dat is geraakt, is voor de ingrepen uitgegaan van het gehele ruimtebeslag op het NNN-gebied, met uitzondering van het zoekgebied voor constructies. Wanneer een zoekgebied voor constructies met een NNN-gebied overlapt, is uitgegaan van een 10m brede zone waarin daadwerkelijk wordt ingegrepen voor de aanleg van constructies.

De effectbeoordeling voor de alternatieven als geheel en de dijkvakken heeft plaatsgevonden op basis van een kwantitatieve analyse volgens de volgende beoordelingsschaal:

+

Uitbreiding oppervlakte, samenhang en/of wezenlijke kenmerken en waarden NNN

0

Geen effect op oppervlakte, samenhang en/of wezenlijke kenmerken en waarden NNN

-

Beperkte aantasting oppervlakte, samenhang en/of wezenlijke kenmerken en waarden NNN

--

Aantasting oppervlakte, samenhang en/of wezenlijke kenmerken en waarden NNN

---

Grote aantasting oppervlakte, samenhang en/of wezenlijke kenmerken en waarden NNN

Beoordelingsmethode: deskundigenoordeel, kwalitatief en kwantitatief

Gebruikte informatie dijkontwerp:

Gebruikte overige informatie:

(Wettelijk) kader

Ruimtebeslag dijkversterkingsmaatregelen

  • Begrenzing NNN (Geoportaal provincie Utrecht, brondata van 10-09-2020, gedownload op 17-11-2020)

  • Provinciale Ruimtelijke Verordening, geconsolideerd (incl. herijking 2016, correctie 2017 en 2e partiële herziening 2018)

Effect op bomen en houtopstanden

Omschrijving beoordelingsaspect

De dijkversterking gaat gepaard met het verwijderen van bomen en houtopstanden. Indirect gaan hiermee ook verblijf, broed en foerageerplaatsen van diverse beschermde soorten verloren (o.a. vogels en vleermuizen). Per alternatief is beoordeeld in welke mate bomen en houtopstanden verwijderd worden.

Houtopstanden genieten juridische bescherming op grond van ofwel de Wet natuurbescherming ofwel de Algemene Plaatselijke Verordening van de gemeente. Hoewel uit deze wetgeving regels volgen die het verlies aan bomen of houtopstanden aan banden leggen, is het doorgaans mogelijk om te voorzien in compensatie (herplant) op een locatie buiten het plangebied. In het plangebied is daarmee nog steeds sprake van effecten op houtopstanden.

Beoordelingsmethodiek

De luchtfoto is leidend bij het bepalen van het aantal bomen wat binnen het ruimtebeslag van een versterkingsmaatregel valt. Het is niet altijd precies duidelijk of een boom wel of niet meegenomen moet worden, omdat op de luchtfoto de hoogte en dikte niet exact kan worden geschat. Het kan daardoor in enkele gevallen voorkomen dat niet geheel duidelijk is onder welk van de onderstaande categorieën een bepaalde maatregel op een bepaald traject valt. Deze onzekerheid heeft echter geen effect op de conclusie van de effectbeoordeling. Deze onzekerheid geldt voor alle alternatieven en heeft echter daarom geen invloed op de vergelijking van de alternatieven.

De effectbeoordeling voor de alternatieven als geheel heeft plaatsgevonden op basis van een kwantitatieve analyse volgens de volgende beoordelingsschaal:

+

Uitbreiding oppervlakte houtopstanden/aantal bomen.

0

Geen aantasting van bomen en houtopstanden.

-

Beperkte aantasting oppervlakte houtopstanden/aantal bomen.

--

Aantasting oppervlakte houtopstanden/aantal bomen.

---

Grote aantasting oppervlakte houtopstanden/aantal bomen.

De effectbeoordeling van de dijkvakken heeft ook plaatsgevonden op basis van een kwantitatieve analyse volgens de volgende beoordelingsschaal:

+

Uitbreiding oppervlakte houtopstanden/aantal bomen.

0

Geen aantasting van bomen en houtopstanden

-

Beperkte aantasting oppervlakte houtopstanden/aantal bomen.

--

Aantasting oppervlakte houtopstanden/aantal bomen.

---

Grote aantasting oppervlakte houtopstanden/aantal bomen.

Beoordelingsmethode: deskundigenoordeel, kwantitatief

Gebruikte informatie dijkontwerp:

Gebruikte overige informatie:

(Wettelijk) kader

Ruimtebeslag dijkversterkingsmaatregelen

GIS-informatie locatie bomen/houtopstanden:

  • Luchtfoto (ESRI, World Imagery, juni 2018)

  • Kaart bomen (3D kartering Fugro 2004, gecontroleerd met luchtfoto2011/ AHN28008/ Streetview2009).

  • ToepassingHoutopstand_v1 (Provincie Utrecht, maart 2020)

  • Wet natuurbescherming (Wnb) houtopstanden.

Effect op ecologisch relevant areaal KRW

Omschrijving beoordelingsaspect

Rijkswaterstaat heeft een toetsingskader, voor ingrepen in Rijkswateren, voor effecten op de Kaderrichtlijn Water (KRW) vastgesteld. Volgens dit toetsingskader moet het bestaande areaal dat relevant is voor KRW-doelen bij verslechtering en/of afname van de omvang worden gecompenseerd. Het gebied dat (potentieel) meer dan 50 dagen per jaar onder water staat noemt men (ecologisch) relevant areaal KRW.

Beoordelingsmethodiek

Bij de beoordeling wordt bepaald of ecologisch relevant areaal KRW geraakt wordt door het ruimtebeslag van de maatregel.

De effectbeoordeling voor de alternatieven als geheel en dijkvakken heeft plaatsgevonden op basis van een kwantitatieve analyse volgens de volgende beoordelingsschaal:

+

Uitbreiding (ecologisch relevant areaal) KRW

0

Geen (meetbaar) effect op (ecologisch relevant areaal) KRW

-

Vernietiging klein oppervlak (ecologisch relevant areaal) KRW

--

Vernietiging oppervlak (ecologisch relevant areaal) KRW

---

Vernietiging groot oppervlak (ecologisch relevant areaal) KRW

Beoordelingsmethode: deskundigenoordeel, kwalitatief en kwantitatief

Gebruikte informatie dijkontwerp:

Gebruikte overige informatie:

(Wettelijk) kader

Ruimtebeslag dijkversterkingsmaatregelen

  • GIS-informatie locatie ecologisch relevant areaal KRW: gebieden met (potentieel) meer dan 50 dagen per jaar water

  • Beheer- en ontwikkelplan rijkswateren (Bprw)

* Informatie verkregen via servicedesk-data@rws.nl op 25-02-19 (onbekend van wanneer de brondata is).