4.1 - Het ontwerpproces in meer detail

De uitkomst van de verkenningsfase is het voorkeursalternatief voor het project dijkversterking Culemborgse Veer – Beatrixsluis. Dit voorkeursalternatief is waterveilig, past bij de visie voor het gebied, heeft een continu beeld en sluit goed aan op de aangrenzende dijkprojecten. De projectdoelstelling (zie 1.2) is hierbij sturend in de keuze. Het voorkeursalternatief wordt samengesteld op basis van de kansrijke alternatieven. Tijdens de hele verkenningsfase is het van belang om het gehele projectgebied in beeld te hebben om keuzes te maken.

Kansrijke alternatieven komen tot stand via de bouwstenen, de mogelijke en kansrijke oplossingen. Elke oplossing is een integraal ontwerp en krijgt een titel die bij die oplossing hoort. Bij de oplossingen wordt gedetailleerd naar de dijk en haar omgeving gekeken om goed af te kunnen wegen welke oplossingen mogelijk zijn gezien het ruimtebeslag en kenmerken en waarden langs de dijk.

De Lekdijk zelf, maar ook het landschap zowel binnen- als buitendijks (zie 2) zien er verschillend uit. Om deze reden is in het ruimtelijk kwaliteitskader de dijk opgedeeld in negen deeltrajecten en drie landschapseenheden (zie kaart). De deeltrajecten en landschapseenheden karakteriseren op twee verschillende manieren (gedetailleerd en globaal) het gebied. Dit helpt bij het maken van keuzes en het maken van een zorgvuldige afweging om te komen tot een voorkeursalternatief.

Stap 2: Mogelijke en kansrijke oplossingen

Bouwstenen

Het beoordelen en daarna afwegen van maatregelen voor de versterking van de dijk begint met het selecteren van bouwstenen. Bouwstenen zijn maatregelen die één specifiek probleem oplossen of ambitie realiseren. Dit kan een waterveiligheidsprobleem zijn, maar ook een probleem in de omgeving zoals een verkeersonveilige situatie. Een bouwsteen leidt niet per definitie tot een integrale oplossing. Hiervoor worden omgevingsbouwstenen opgesteld: een waterveiligheidsbouwsteen waarin een kans vanuit de omgeving is toegevoegd. Bouwstenen worden voor het gehele project opgesteld.

Van mogelijke naar kansrijke oplossingen

Bouwstenen worden gecombineerd tot mogelijke oplossingen om een zo compleet mogelijk overzicht te krijgen voor ieder deeltraject. Deze combinatie vindt plaats op basis van thema’s; voor de betreffende thema’s worden de daarbij logische passende technische- en omgevingsbouwstenen geselecteerd. Hierdoor ontstaan meerdere mogelijke oplossingen, die voldoen aan de waterveiligheidsopgave en overige doelen en ambities die voor de dijkversterking zijn meegegeven. Per mogelijke integrale oplossing wordt de ruimtelijke impact bepaald en wordt een afweging gemaakt: hierbij wordt gekeken naar het ruimtebeslag (in breedte en hoogte van de dijk), de invloed op het gebruik en de invloed op waarden en kwaliteiten (onder andere beschreven in het ruimtelijk kwaliteitskader) ten opzichte van de huidige situatie. Op basis van de criteria uit het beoordelingskader en de reflectie op de projectdoelstelling (zie 4.2) volgen uit deze mogelijke oplossingen de kansrijke oplossingen.

Stap 3: Kansrijke alternatieven en voorkeursalternatief

Kansrijke alternatieven

Na het vaststellen van de kansrijke oplossingen worden deze verder uitgewerkt tot kansrijke alternatieven. Deze uitwerking omvat het verder detailleren van het ruimtebeslag op basis van de meest actuele stand van zaken voor de waterveiligheidsopgave. Daarnaast worden meekoppelkansen en raakvlakprojecten door de initiatiefnemer verder uitgewerkt. Het ruimtelijk kwaliteitskader dijkversterking Culemborgse Veer – Beatrixsluis is richtinggevend bij het samenstellen van de drie kansrijke alternatieven.

Voorkeursalternatief

De kansrijke alternatieven worden kwalitatief en kwantitatief beoordeeld aan de hand van het beoordelingskader, op basis waarvan keuze gemaakt kunnen worden voor het te vormen voorkeursalternatief. De laatste stap in de verkenningsfase bestaat uit het samenstellen van het voorkeursalternatief. Dit voorkeursalternatief voor de dijkversterking wordt later gedetailleerder uitgewerkt in de planuitwerkingsfase. De projectdoelstelling en de resultaten van de effectbeoordeling spelen een belangrijke rol. De visie uit het ruimtelijk kwaliteitskader blijft richtinggevend: continuïteit, het ruimtelijk beeld van de dijk en het verhaal van het gebied zullen de vormgeving van het voorkeursalternatief bepalen.